Fylkesmannen: - Behov for uhilda gjennomgang av Tolga-saka

- Vi rår departementet til å gjera ein uhilda gjennomgang av heile saka. Det har kome opp mange spørsmål, som vi føler det ikkje er svar på, seier Sigbjørn Johnsen til NRK.

Han seier dei har vurdert korleis Tolga kommune har handtert saka, tilsynssaka mot ein tidlegare kommunelege i kommunen og behandlinga av verjemål. Han ønskjer ikkje å seia noko meir om vurderingane i rapporten.

Statssekretær Lars Jacob Hiim i Kommunal- og moderniseringsdepartementet seier til NTB at dei er opptekne av å gå gjennom rapporten på ein skikkeleg måte, og at dei kjem til å bruka nokre dagar før dei vedtek korleis rapporten skal følgjast opp.

- Vi forstår at utgreiinga har offentleg interesse, men det er viktig at vi får tid til å gå gjennom dokumentet, også for å vurdera om det er personopplysningar som bør unntakast offentlegheit, seier Hiim.

Tilbakeviser økonomisk motiv

Kommunalminister Monica Mæland (H) bad 7. oktober Fylkesmannen i Hedmark om å koma med ei utgreiing i Tolga-saka i denne veka. Ifølgje VG vurderer Mæland å be om ei uavhengig gransking av saka saman med helse- og omsorgsminister Bent Høie (H) og justisminister Tor Mikkel Wara (Frp).

Det var VG som laurdag publiserte ein reportasje om dei tre brørne frå Tolga kommune i Østerdalen som dei har følgt det siste året. Brørne blei i 2012 og 2013 registrert som psykisk utviklingshemma i heimkommunen utan at dei fekk vita det. Kommunen kunne dermed sikra seg auka inntekter frå staten over fleire år.

Frå 2013 til 2014 dobla kommunen talet på innbyggjarar som var registrert med psykisk utviklingshemming frå fem til ti, og ifølgje den tidlegare rådmannen var nettogevinsten til kommunen 1,5 millionar kroner i året. Torsdag tilbakeviste likevel rådmann Siv S. Sjøvold at rapporteringa av talet på psykisk utviklingshemma i kommunen har vore økonomisk motivert.

Solberg sa unnskyld

Diagnosane blei også brukt til å setja brørne under personleg og økonomisk verjemål i 2017, men alle verjemåla har i år blitt oppheva - det siste så seint som denne veka.

Statsminister Erna Solberg bad om unnskyldning overfor dei tre brørne på NRKs nyheitssending torsdag kveld.

Seinare på kvelden møtte Tolga-ordførar Ragnhild Aashaug den eine av dei tre brørne til debatt på same kanalen. Der slo ho fast at det er viktig å koma til botnar i kva som har skjedd, og at brørne skal få det innsynet og dei forklaringane dei treng. Ho bad likevel ikkje om unnskyldning på vegner av kommunen.

- Eg kan ikkje be om unnskyldning før eg veit kva eg skal be om unnskyldning for. Men eg beklagar veldig viss gutane opplever det som om kommunen ikkje har vilja dei vel, sa Aashaug.

Granskingar

Mæland opplyste til VG i helga at det er naturleg å vurdera om dei skal be eit anna fylkesmannsembete sjå på heile saka. Men saka kan bli gjenstand for gransking hos fleire.

Ordførar Ragnhild Aashaug i Tolga har varsla at ho vil be om ei intern gransking, men den er utsett medan ein ventar på avgjerda til Mæland. Helsetilsynet skal dessutan på sjølvstendig grunnlag vurdera om dei skal følgja opp saka.

Kontrollutvalet i Tolga kommune har ifølgje NRK sendt eit brev til rådmannen med fleire spørsmål, der dei mellom anna ønskjer svar på korleis rutinane i kommunen var i 2013, då dei omstridde diagnosane blei stilte og korleis dei er i dag.

(©NPK)

Kommunal- og moderniseringsminister (H) Monica Mæland får fredag rapporten frå Fylkesmannen i Hedmark om Tolga-saka. Foto: Terje Pedersen / NTB scanpix