Mæland: - Svært alvorlege tilhøve er avdekt i Tolga-saka

- Vi skal koma til botnar i kva som har gått føre seg, slik at vi kan unngå at noko slikt skjer igjen, seier kommunal- og moderniseringsminister Monica Mæland (H).

Saman med justis- og beredskapsminister Tor Mikkel Wara (Frp) og helse- og omsorgsminister Bent Høie (H) følgjer ho no opp saka om dei tre brørne i Tolga kommune. Ho seier rett ut at det er avdekt «veldig alvorlege forhold».

Statsrådane går no saman om å be Fylkesmannen i Hordaland om å føra ein såkalla lovlegheitskontroll med avgjerdene til Tolga kommune i denne konkrete saka. Det er vanleg praksis at slikt blir gjort av representanten til staten utanfor det involverte fylket.

I tillegg skal Statens sivilrettsforvaltning og Statens helsetilsyn koplast inn i undersøkingane.

- Vi ønskjer ein samla rapport og gjennomgang av saka, seier Mæland.

- Nokon har fått ein diagnose dei ikkje skulle hatt, nokon har fått midlar dei ikkje skulle hatt, og nokon er sett under verjemål dei ikkje skulle hatt, slår statsråden fast.

Stikkprøvar

Målet er å få vita kva som konkret har skjedd i Tolga kommune, og om det er grunn til å tru at innbyggjarar i andre kommunar har fått diagnosen psykisk utviklingshemming utan å vita det. Statsrådane vil få klarlagt om fleire kommunar har fått statleg støtte dei ikkje har krav på.

Ifølgje VG har det dei siste åra vore ein stor auke i talet på rapporterte psykisk utviklingshemma.

Fylkesmannen skal sjekka denne problemstillinga, i tillegg til at fylkeslegen gjennomfører stikkprøvar for å finna ut om det er misbruk av slike diagnosar. Kommunerevisjonen er involvert, det same er Helsedirektoratet.

VG-reportasje

Det var VG som laurdag 6. oktober publiserte ein reportasje om dei tre brørne frå Tolga kommune i Østerdalen som dei har følgt det siste året. Brørne blei i 2012 og 2013 registrert som psykisk utviklingshemma i heimkommunen utan at dei fekk vita det. Kommunen kunne dermed sikra seg auka inntekter frå staten over fleire år.

Diagnosane blei også brukt til å setja brørne under personleg og økonomisk verjemål i 2017, men alle verjemåla har i år blitt oppheva - det siste så seint som i førre veke.

- Helsepersonell skal gje forsvarleg og omsorgsfull hjelp til pasientane sine. Å setja ein alvorleg diagnose utan å snakka med pasienten er i strid med dette, seier Høie.

Wara seier at verjemål er ei støtteordning for dei som av ulike grunnar treng bistand til å handtera økonomiske eller personlege forhold. Sjølv om verjemåla for dei tre no er oppheva, vil han finna ut kva som har skjedd, for å læra av saka.

Statsrådane Monica Mæland, Bent Høie og Tor Mikkel Wara ber om ein full gjennomgang av Tolga-saka. Foto: Cornelius Poppe / NTB scanpix / NPK