Støre møtte Zelenskyj i Kyiv – lovar 10 milliardar kroner i auka støtte

Støre møtte presidenten i landet Volodymyr Zelenskyj etter at han reiste direkte frå Nato-toppmøtet i Madrid til Ukraina.

– Han har ein kombinasjon av ei ro og samtidig eit veldig nærvær i den historiske augneblinken han står i, seier Støre om Zelenskyj.

Kvar dag får den ukrainske presidenten nyheiter om fem til ti missilangrep mot landet, ifølgje Støre.

– I dag fekk han nyheita om titals drepne i Odesa i eit missilangrep som kom frå havet og trefte bustadblokker. Det er veldig sterkt å høyre, og han formidlar det på ein rett fram og ærleg måte, seier han.

Støtte

Før møtet med presidenten besøkte Støre to landsbyar som på ulikt vis er merkt av brutaliteten til den russiske invasjonen. Tydeleg bevega av møta med innbyggjarar i Tsjernihiv og Yahidne reiste Støre vidare til Kyiv med bodskapen om ytterlegare støtte.

– Vi bidreg for å støtte kampen til ukrainarane for fridom. Dei kjempar for landet sitt, men også for vår felles tryggleik i Europa og våre demokratiske verdiar, seier Jonas Gahr Støre (Ap).

Det er eit før og etter 24. februar, datoen for den russiske invasjonen, seier han.

– Dette er Ukrainas blodige og alvorlege kamp for overleving, men det er litt meir enn det. Det er noko som treffer Europa akkurat no.

Støre understrekar at Europa må kunne løyse problem med forhandlingar og fred.

– Men no er det krig, og då må dei som forsvarer seg sjølv så godt dei kan, få støtte, og det har vi fått formidla her i dag. Eg føler at vi har nådd det ukrainske folket på ein god måte, seier han.

– Ekte venner

Pengane, 1 milliard euro eller rundt 10 milliardar norske kroner over to år, skal dekkje fleire formål: Humanitær hjelp, gjenoppbygging og støtte til drifta av sentrale funksjonar, og dessutan skular og sjukehus. Ein betydeleg del av midlane vil dessutan gå til våpen og militært materiell, opplyser regjeringa.

Pengane skal utbetalast i løpet av dette året og neste år. Statsministeren tek sikte på å fremje forslaget for Stortinget i august.

Hjelpepakken kjem i tillegg til dei andre bidraga, humanitært og militært som Noreg allereie har gitt etter at Russland invaderte Ukraina i februar. Zelenskyj retta under pressetreffet fredag ein stor takk til Støre, regjeringa og det norske folket.

– De er ein nasjon som har vist at de er rasjonelle medlemmer av det internasjonale samfunnet i dykkar støtte til staten vår og folket vårt, seier Zelenskyj.

– Vi har ekte venner i Noreg, legg han til.

Rett frå Madrid

Støre kom direkte frå Madrid der han hadde delteke på det historiske vedtaket om å invitere inn Sverige og Finland i Nato.

Overgangen for den norske statsministeren kunne knapt vore større. Frå luftkondisjonerte møtelokale i den spanske hovudstaden fekk Støre i Kyiv oppleve varmen og kva for nokre omfattande øydeleggingar den russiske krigsmakta har påført ein av sine næraste naboar.

Totalskadde bustadblokka

I Tsjernihiv fortalde visestatsminister Julija Svyrydenko og guvernør Vyatsjeslav Tsjaus korleis nabolaget den 3. mars hadde vorte bomba av russiske jagarfly.

Fleire bustadblokker vart totalskadde og ein hjarteklinikk sett ut av drift då bombene ramma og trykkbølgjene raserte heile fasaden.

– Ikkje alle har fått ein ny stad å bu etter dette angrepet. Vi vurderer ulike former for mellombelse hus, men ikkje alle har enno fått eit tilbod, forklarer guvernøren.

I landsbyen Yahidne hadde russiske soldatar i mars hadde tvinga 300 bebuarar ned i kjellaren på skulen i byen og late dei sitje der ein månad og til folk byrja å døy. Guida av ein av dei som sjølv hadde overlevd, vart Støre ført gjennom dei tronge romma.

Møtet gjorde tydeleg på inntrykk på Støre som under solid vakthald vart følgt av eit knippe norske pressefolk på turen.

Før besøket i Tsjernihiv

Det er andre gong nokon frå den norske regjeringa reiser til Ukraina etter starten av krigen.

I byrjinga av mai besøkte utanriksminister Anniken Huitfeldt (Ap) og stortingspresident Masud Gharahkhani (Ap) Kyiv. Ukrainas president Volodymyr Zelenskyj tok imot den norske delegasjonen i presidentpalasset i Kyiv. Dei møtte då også utanriksministeren i landet Dmytro Kuleba.

– Krigen har dramatiske konsekvensar både humanitært og økonomisk. Vi vil hjelpe den ukrainske staten med midlar slik at han kan gi tenester til det ukrainske folket. Dette kan bidra til stabilitet og forhindre at endå fleire blir tvinga på flukt, seier Huitfeldt i ei pressemelding fredag.

Under møtet i mai vart det kjent at Noreg skulle bidra med 100 millionar kroner til å dekkje utbetalingar av pensjonar, sosialhjelp (kontantstøtte) og lønningar til helsepersonell, lærarar og statstilsette.

Våpenstøtte

I samband med Nato-møtet vart det onsdag kjent at Noreg saman med Storbritannia bidreg til å sende langtrekkjande rakettartilleri til Ukraina.

– Vi må føre vidare vår støtte til Ukraina slik at dei kan halde fram kampen sin for fridom og sjølvstende. Dei ukrainske styrkane treng vestleg støtte i form av militært materiell og våpen for å kunne stå imot dei russiske angrepa. På kort sikt er det avgjerande å sørgje for at Ukraina har ammunisjon til dei våpensystema som allereie er leverte. Det trengst også meir våpen, seier forsvarsminister Bjørn Arild Gram (Sp).

Tidlegare har Noreg også donert 22 artilleriskyts av typen M109 med utstyr og reservedelar, og dessutan ammunisjon til Ukraina, og dessutan sørgt for opplæring av ukrainske soldatar på våpensystemet.

(©NPK)

Statsminister Jonas Gahr Støre under pressekonferansen saman med president Volodymyr Zelenskyj. Støre vitja fredag Ukraina og fekk sjå konsekvensane av den russiske invasjonen. Foto: Javad Parsa / NTB / NPK

Ukrainas president Volodymyr Zelenskyj møtte den norske statsministeren i Kyiv i dag. Foto: Javad Parsa / NTB / NPK

Statsminister Jonas Gahr Støre vitja ein landsby i Tsjernihiv i Ukraina fredag og fekk sjå konsekvensane av den russiske invasjonen. Her blir han vist rundt av guvernør Vyatsjeslav Tsjaus. Foto: Javad Parsa / NTB / NPK

Ukrainas visestatsminister Julija Svyrydenko (til venstre) var også med Jonas Gahr Støre på omvisinga i Tsjernihiv fredag. Foto: Javad Parsa / NTB / NPK