Kina får skulda for mystisk utslepp av ozon-skadeleg gass

Australske og internasjonale forskarar står bak studien. Dei konkluderer med at opptil 60 prosent av den globale auken i KFK-11-utsleppa sidan 2013 stammar frå provinsane Shandong og Hebei i Kina.

KFK-11 vart tidlegare brukt i produksjon av kjøleskap, som drivgass i sprayboksar og som isolasjonsmateriale. Men stoffet vart fasa ut etter at det viste seg at det bidrog til skadar på ozonlaget og auka UV-stråling.

Etter at utfasinga vart nedfelt i Montrealavtalen i 1987, har konsentrasjonen av KFK-11-gass i atmosfæren falle kraftig.

Men så byrja plutseleg utsleppa å auke igjen. I perioden mellom 2014 og 2017 var dei årlege utsleppa 7 millionar kilo høgare enn i 2008-2012, ifølgje den nye studien som vart publisert i forskingstidsskriftet Nature onsdag.

Auken vart først kjent gjennom ein studie publisert i same tidsskrift i fjor, utan at opphavet til dei auka KFK-11-utsleppa då var kjent.

I ein rapport frå den britiske organisasjonen Environmental Investigation Agency i fjor vart det hevda at minst 18 selskap i ti kinesiske provinsar dreiv fabrikkar som bruker KFK-11 i produksjonen av isolasjonsskum til bygningar.

Forskarane bak den nye studien har brukt atmosfæriske observasjonar frå byane Gosan i Sør-Korea og Hateruma i Japan, som begge ligg aust for Kina. Dette har vorte samanlikna med globale overvakingsdata og modellar for forflytting av gassar for å finne kjelda til auken.

- Denne forskinga identifiserer hovudkjelda for nye KFK-11-utslepp i det austlege Kina, sannsynlegvis på grunn av ny produksjon av isolasjonsskum, noko som ikkje er tillate etter Montreal-protokollen, seier Paul Fraser, ein av forskarane som har deltatt i arbeidet.

(©NPK)

Utslepp av KFK-gassar skadar ozonlaget, som i periodar er særleg tynt over Antarktis. Bildet er tatt ved den norske forskingsstasjonen Troll i Dronning Mauds land i Antarktis. Foto: Tore Meek / NTB scanpix