Trend og trygg tradisjon: 77 prosent av oss et julegraut

Kvart år gjennomfører Norstat ei undersøking for Opplysningskontoret for Meieriprodukter (Melk.no). I november svarer folk mellom anna på kva dei et i samband med jul og kven dei gjer det saman med. Tala viser at startskotet for julegrauten går no. 34 prosent reknar med å ete julegraut allereie før vesle julaftan.

28 prosent vil ete risengrynsgrøt på vesle julaftan, 29 prosent på julaftan og 17 prosent et grauten ein av dei andre juleferiedagane.

– Det er først og fremst med familie og slekt ein et julegraut, men ein tredel av dei som et julegraut før jul, et han i selskap med venner og kollegaer, seier ernæringsrådgivar Terese Glemminge Arnesen i Melk.no til NTB.

Trend eller tradisjon

Dei siste tiåra har det vore mykje snakk om ein veksande, sunn grauttrend, med auka interesse for alt frå vassbaserte kjøleskapsgrautar til den gode, gamle havre- eller byggrauten til kvardags.

Tidlegare undersøkingar viser at 9 prosent av nordmenn i 1991 sa dei åt havregraut minst ein gong i veka, ein del som auka til 15 prosent i 2013. I år sa heile 22 prosent at dei et havregraut kvar veke. Særleg urbane kvinner har sansen for havregraut.

Det er derimot like mange menn som kvinner som seier dei et julegraut. Det er dessutan dei under 30 år og småbarnsfamiliar som har mest sans for julegraut, og hos dei tradisjone veg tyngst.

Og sjølv om trenden med sunn graut til kvardags grip om seg, har den tilsynelatande ikkje teke den tradisjonelle plassen til julegrauten.

– Vi ser år etter år at jul og tradisjonar til jul for dei aller fleste er ganske urokkelege. Vi skal ete det vi alltid har gjort. Det som likevel har forandra seg veldig, er når vi startar feiringa. Det meste startar før og blir avslutta tilsvarande tidleg, seier Arnesen.

Grautete fordelar

Opinion har også utført ei juleundersøking, på vegner av Matprat. Der vart folk mellom anna spurt kva dei skal ete til julemiddag den 24. Og der vinn ikkje akkurat grauten. Berre 3 prosent oppgir det som sannsynleg at risgraut blir hovudrett på julaftan i år. 38 prosent seier likevel at riskrem er dessertfavoritten i jula i år.

– Ja, tradisjonen er enno å ete julegraut på formiddagen og annan middag på julekvelden, stadfestar Arnesen, men seier grauten likevel finn vegen til middagsbordet.

– Sidan så mange et graut i dagane før jul, og riskrem er den mest populære desserten i landet, er det mange som lagar ein stor porsjon risgraut først, og så lagar riskrem av restane. Ut over dette har vi sett at mange bruker risgrautrestar til ei rekke gode ting, som lappar eller til dømes riskremkake, seier ho.

Eit par moment til veg i favør av grauten: Den kan no fåast i mange ferdig- og hurtigvariantar frå norske produsentar, og han representerer mat med norske tradisjonar, som typisk aukar i popularitet i usikre tider. I trongare økonomiske tider med uro i verda blir folk meir opptekne av mattryggleik.

– Haldningane våre til norskprodusert mat har vore positive i lang tid, men viktigheita av eigen matproduksjon ser ut til å auke i takt med krisetider. Det same såg vi tidleg i pandemien, i mars 2020, då oppslutninga rundt norskprodusert mat målte 88 prosent i undersøkinga vår, seier Arnesen.

(©NPK)

Hei, hå, no er det graut igjen! Risengrynsgrauten har sine glansdagar i vekene før jul. Foto: Gorm Kallestad / NTB / NPK

Risengrynsgraut inneheld ikkje like mykje fiber som til dømes havre- eller byggraut. Og tilbehøyr som smør, rosiner og sukker er ikkje øvst på sunnheitstoppen det heller. Likevel held tradisjonen med julegraut stand. Foto: Gorm Kallestad / NTB / NPK

Riskrem er uslåeleg som juledessertfavoritt, beståande av kald risengrynsgraut, sukker, vaniljesukker, raudsaus og piska fløyte. Foto: Gorm Kallestad / NTB